کاربردهای پلی اتیلن گلیکول در صنایع دارویی – بخش دوم

– مسکن چشم

پلی اتیلن گلایکول های 300 و 400 به عنوان ماده فعال دارویی به اندازه 0.2% تا 1% در مسکن های چشم استفاده می شود. PEG6000 نیز به عنوان ماده فعال در مسکن های چشمی حضور دارد.

 – داروهای ضد یبوست(Laxatives)

 از آنجا که پلی اتیلن گلایکول  به فراوانی در آب قابل انحلال هستند و توسط دستگاه گوارش انسان قابل جذب نیستند، می توانند به صورت محلول برای موادی مانند مانیتول که به سختی جذب می شوند، استفاده شود تا به روش اسمز جذب شوند. PEG عوارض جانبی کمتری مانند حالت تهوع و یا تولید گاز در دستگاه گوارش دارد. از آن جا که هیچ مقاله مروری (review article) در مورد خاصیت اسمزی پلی اتیلن گلیکول موجود نیست، ما تنها به چند مثال در این زمینه اکتفا می کنیم.

USP/NF در مقاله “PEG 3350 و الکترولیت ها برای محلول های خوراکی” به طور تفضیلی به بررسی و معرفی نمک هایی می پردازد که برای اضافه شدن به PEG3350 می پردازد. هم چنین این مقاله بررسی می کند که چرا پلی اتیلن گلایکول با وزن مولکولی 3350  به طور معمول در تولید این دسته از دارو ها کاربرد دارد؛ هر چند که سایر پلی اتیلن گلایکول ها با جرم مولکولی متفاوت به همین اندازه تاثیر دارند و پرکاربردند.

در مورد تولید صنعتی این داروها شایان ذکر است که در تولید مخلوط Laxative، توزیع همگن و یکنواخت اجزا بسیار مهم است. یک شاخص بسیار مهم، توزیع سایز ذرات سازنده است که معمولا به فرم پودری هستند. هر چه توزیع سایر ذرات سازنده به هم شبیه تر باشد، تولید یک مخلوط همگن راحت تر است. از طرفی دیگر نباید اندازه ذرات نیز خیلی ریز باشند، چرا که تشکیل گرد و غبار فرآیند بسته بندی نهایی را دشوار می سازد. میزان رطوبت پلی گلایکول ها به عنوان ماده جاذب رطوبت نقش و تاثیر مهمی دارند. رطوبت بالا در پلی گلیکول ها سبب چسبیدن و مسدود کردن تجهیزات پرکننده می شوند.

– حافظ بافت ها و اعضای بدن

 کاربرد بسیار خاص و جالب PEG، استفاده از پلی اتیلن گلایکول های خطی با وزن مولکولی بالا (20000 دالتون) در ترکیباتی است که فعالیت های ضد آپوپتوتیک (anti apoptotic)، از خود نشان می دهند و بنابراین می توانند در محافظت و نگهداری سلول ها، بافت ها و ارگان ها استفاده شوند. در این زمینه پلی اتیلن گلایکول نقش یک ماده فعال را دارد. چرایی فعالیت PEG به عنوان ضد آپوپتوتیک و این که چرا زنجبره های بلند PEG از زنجیره های کوتاه موثرتر هستند، هم چنان مشخص نیست. یک فرضیه پیشنهادی این است که PEG با وزن مولکولی بالاتر، فعالیت های tolerogenic مستقیم بر روی آنتی زن های عضو اهدایی دارد. PEG به آنتی ژن های عضو پیوندی بدون پیوند شیمیایی متصل می شود، هر چند که این فرضیه ثابت نشده است.

-پلی اتیلن گلایکول به عنوان واکنشگر

با توجه به وجود گروه های OH در انتهای مولکول های PEG، واکنش  الکل ها، مانند واکنش استری شدن، تشکیل کربنات ها و کاربامات ها با PEG ها امکان پذیر است. برای جلوگیری از واکنش های زنجیره سازی، از متیل پلی اتیلن گلایکول (MPEG) استفاده می شود. این ماده سبب می شود تا مولکول تنها از یک جهت پایانی خود واکنش دهد. گستره ترکیبات PEG با پروتئین ها و سایر مولکول های آلی، مانند داروهای ضد سرطان، فراتر از حد و بحث این متن است. برخی دانشمندان به طور دقیق مطالعاتی انجام داده اند که PEGnology نامیده شده است. با در نظر گرفتن داروهای ضد سرطان، PEG می تواند بدون متصل شدن به مولکول های دیگر در بعضی موارد کاربرد داشته باشد. در یک تست حیوانی پلی اتیلن گلایکول باعث پیشگیری از سرطان روده می شود که این موضوع باید در تست انسانی نیز ثابت شود.