کاربردهای مونو اتیلن گلایکول (MEG) در صنایع مختلف
اتیلن گلایکول تحت نام تجاری KEMEG یک ترکیب شیمیایی است که به طور مرسوم در بسیاری از فرآورده های شیمیایی مانند ضد یخ ها و خنک کننده ها استفاده می شود. این محصول از یخ زدگی موتور خودروها در فصل سرد و از داغ شدن آن در فصل گرم سال جلوگیری می نماید. این محصول به عنوان سیال انتقال حرارت در خنک کننده های گاز کمپرسور صنعتی، سیستم های تهویه و اسکی بر روی یخ (ice skating rink) نیز استفاده می گردد.
اتیلن گلایکول به عنوان ماده خام و اولیه در تهیه محصولات مختلفی مانند الیاف پلی استری برای لباس، upholstery، فرش، بالش و فایبرگلس استفاده می شود و در محصولاتی مانند جت اسکی ها، وان های حمام و توپ های بولینگ و رزین پلی اتیلن ترفتالات قابل استفاده در پوشش های بسته بندی و بطری ها به کار می رود.
کاربردهای مونو اتیلن گلیکول
1- ضدیخ، سرد کننده و سیال انتقال حرارت
اتیلن گلایکول عمدتا به عنوان ماده اصلی ضدیخ، خنک کننده و سیال انتقال حرارت در اتومبیل ها، ماده یخ زدا (deicer) در هواپیما ها، آب سرد کننده در سیستم های تهیه هوا و سیال انتقال حرارت از طریق پمپ حرارتی ژئوترمال کاربرد دارد. اتیلن گلایکول خالص به دلیل ظرفیت گرمایی و ضریب انتقال حرارت پایین، نباید به تنهایی به عنوان خنک کننده موتور یا ضدیخ به کار رود.
با این اوصاف خواص فیزیکی محلول اتیلن گلایکول در آب قابل توجه است. این محصول با مداخله در پیوند هیدروژنی در آب، باعث می شود مولکول های آب سخت تر به هم متصل شوند. این پدیده باعث می شود تا کریستال های یخ در دمای پایین تری تشکیل شوند. با همین مکانیسم از یخ زدگی در فصل سرد سال جلوگیری می شود. افزایش نقطه جوش و کاهش نقطه انجماد از اثرات افزایش اتیلن گلایکول در محلول آبی می باشد، که سبب افزایش توانایی ضد یخ شدن محلول می شود. پایین ترین دمای انجماد 55- درجه سانتیگراد می باشد و این زمانی ممکن است که درصد اتیلن گلایکول در محلول %70 باشد. درصد اتیلن گلایکول در محلول نشان دهنده ظرفیت سرمایش و ضریب کلی انتقال حرارت محلول می باشد که این خواص بر روی رفتار دینامیک و حرارتی سیال حرارتی اثر می گذارد. این خواص سبب می شود تا اتیلن گلایکول یک مایع ضد یخ ایده آل برای شیشه شور خودرو و هواپیما باشد. KEMEG در فرآیند انجماد سریع در آزمایشگاه های بیولوژی برای حفظ نمونه های بیولوژیک نیز به کار می رود.
در عین این که این محصول بسیار مفید و پرکاربرد است ولی خوردن آن به شدت سمی است. طعم شیرین این محصول ممکن است باعث شود تا کودکان یا حیوانات آن را بخورند. از این رو ضدیخ های نسل جدیدی وارد بازار شده اند که در آن ها از پروپیلن گلایکول به عنوان جایگزین این محصول استفاده شده است که سمی نیست.
2- ماده اولیه ساخت پلیمرها:
اتیلن گلایکول ماده اولیه مهمی در تولید برخی پلیمرها مانند پلی اورتان (polyurethane)، پلی اتیلن سوکسینات (PES)و پلی اتیلن ترفتالات (PET) می باشد. پلی اورتانِ head to tail از واکنش پلیمری افزایشی بین p-isocyanatobenzyl isocyanate با اتیلن گلایکول همراه با کاتالیست قلیایی تولید می شود.
این ماده در تولید پلی اتیلن گلایکول به عنوان واکنش دهنده با اتیلن اکساید نقش مهمی دارد. این واکنش به صورت کاتالیستی انجام می شود و انواع مختلفی از PEG به عنوان محصول تولید می شود.
برای تولید پلی اتیلن ترفتالات، اتیلن گلایکول همراه با terephthalic acid در حضور کاتالیست شیمیایی حرارت داده می شود. در نهایت PET به صورت مذاب تولید می شود. در کنار پلی اتیلن، پلی اتیلن ترفتالات یک پلاستیک بسیار مرسوم و پرکاربرد است و در محصولاتی مانند کیسه های پلاستیکی مرسوم و بطری های پلاستیکی آب معدنی و نوشابه تا پتو های فضایی (space blanket) و سیلندرهای گاز کاربرد دارد.
محصولات پلاستیکی که شامل PET و PE هستند، به عنوان ظروف نگهدارنده مواد شیمیایی مصرف می شوند. زیرا با داشتن خواص و ویژگی های متنوع، با گستره وسیعی از محصولات بازی و اسیدی سازگار هستند.
3- آب زدایی
با افزایش فعالیت نفت و گاز در آب های عمیق، انتقال و جا به جایی نفت و گاز در خط لوله های طولانی و جلوگیری از آب دار شدن محصول مهم می باشد. آب زدایی و جلوگیری از آب دار شدن محصول در خط لوله، به منظور جلوگیری از خوردگی، لازم است.
اتیلن گلایکول معمولا به منظور آب زدایی و جلوگیری از آب دار شدن محصول استفاده می شود و مانع از ایجاد گاز طبیعی آبدار می شود و مجددا پس از تصفیه قابل استفاده می باشد.
در صنعت گاز طبیعی، glycol dehydration سیستمی است که از یک مایع خشک کن و رطوبت زدا برای حذف آب و رطوبت را از گاز استفاده می کند. این فرآیند حائز اهمیت است زیرا گاز طبیعی حاصل شده از منابع زیرزمینی اشباع از بخار آب می باشد و در صورتی که حذف نگردد آسیب های جدی به تاسیسات و تجهیزات وارد می کند بنابراین استفاده از glycol dehydration الزامی است.
در این فرآیند، گلایکول های متفاوتی استفاده می شود. برای مثال تری اتیلن گلایکول برای حذف کردن رطوبت و آب از گاز طبیعی و اتیلن گلایکول در واحد سرد سازی (refrigeration unit) به منظور کاهش دما استفاده می شود.
4- مصارف دیگر
-اتیلن گلایکول یک حلال بسیار خوب می باشد که کاربرد های متنوعی از جمله حلال نمک های رسانای معلق در خازن های الکتریکی، پلاستیسایزر، الاستومر، واکس های مصنوعی، جدا کننده هیدروکربن های آروماتیک و پارافینی، شوینده برای تمیز کردن تجهیزات و ماشین آلات و پایدار کننده کف حاصل از سورفکتانت تولید شده از دانه سویا موجود در آتش خاموش کن و کپسول های آتش نشانی کاربرد دارد.
-اتیلن گلایکول به عنوان چسباننده شن مذاب در ریخته گری (binder for foundry sand molding) و روان کننده برای تولید شیشه و آسیاب کردن سیمان کاربرد دارد.
.
-نگهداری چوب (wood treatment): اتیلن گلایکول به منظور نگهداری و از بین بردن آفت خوردگی ها در چوب کاربرد دارد. این محصول هنگامی که بخشی از چوب دچار پوسیدگی می شود در موزه ها استفاده می شود.
-جوهر قلم و جوهر معمولی: استفاده از اتیلن گلایکول در جوهر سبب افزایش ویسکوزیته و کاهش فراریت جوهر می شود.
-ماده منفجره: اتیلن گلایکول دی نیترات (EGDN) در ساخت دینامیت مناسب هوای سرد کاربرد دارد و این کار را با پایین آوردن نقطه انجماد نیتروگلیسیرین انجام می دهد.
-مونو اتیلن گلایکول با خلوص بالا و رسانندگی کم، به عنوان حلال و suspending medium در خازن های الکتریکی استفاده می شود. به جهت فراریت پایین، خواص فوق العاده الکتریکی و عدم خوردگی آلومینیوم، مونو اتیلن گلایکول برای این کاربرد مناسب است.
برای اطلاع از قیمت مونو اتیلن گلایکول که در شرکت کیمیاگران امروز تولید شده است ، با واحد فروش تماس بگیرید.
